Neurodegeneratieve ziekten, wat kun je voor NU en LATER doen om te blijven presteren?
- jeroendriessen0
- 20 okt
- 4 minuten om te lezen
Cognitieve functies zijn van essentieel belang voor het uitvoeren van je dagelijkse werk. Cognitieve functies helpen ons waarnemen, verwerken, opslaan, denken en problemen op te lossen. Topprestaties op je werk of in de sport zijn afhankelijk van een goede cognitieve functie. Een verminderde cognitieve functie verhoogt namelijk ook nog eens de kans op blessures.
Neurodegeneratieve ziekten zoals dementie, Parkinson en Alzheimer komen steeds vaker voor en leiden tot een achteruitgang van deze cognitieve functies. Vaak wordt gedacht dat het ziekten zijn voor de oudste groep onder de bevolking. Maar laatst hoorde ik iemand in mijn omgeving die vertelde dat zijn schoonmoeder vanwege dementie al op jongere leeftijd (rond de 50) begeleid ging wonen vanwege haar slechte korte termijn geheugen.
Geen toeval, zo blijkt, want als we kijken naar bijvoorbeeld Parkinson zien we dat dit de snelst groeiende hersenziekte ter wereld is. De ziekte is de afgelopen 20 jaar verdubbeld! Het komt veel voor bij ouderen maar 10%-20% van de mensen bij wie Parkinson voorkomt is onder de 50 jaar (bron: 3).
Bestrijdingsmiddelen zijn belangrijke oorzaak van o.a. Parkinson
Naast ouderdom en erfelijkheid (Erfelijkheid verklaart maar 5% van de Parkinson gevallen) is vervuiling van onze omgeving door o.a. landbouwbestrijdingsmiddelen een belangrijke oorzaak. Boeren hebben daarom een verhoogd risico op ontwikkelen van Parkinson. Maar ook wij worden door bestrijdingsmiddelen in voeding, lucht (bv omwonenden van landbouwgrond) en oppervlaktewater aan deze bestrijdingsmiddelen blootgesteld. Onderzoek in het buitenland laat zien dat levenslang gebruik van melk (meer dan halve liter per dag) daardoor een verhoogd risico geeft om Parkinson te krijgen op latere leeftijd. Al is het onduidelijk of dit ook geldt voor de Nederlandse melk die over het algemeen zwaarder wordt gecontroleerd.
Bestrijdingsmiddelen kunnen dus een belangrijke oorzaak zijn voor neurodegeneratieve ziekten. Zo schreef ik al eerder een post over het gevaar van landbouwgif: waarin ik schrijf over wat je er aan kunt doen om zo weinig mogelijk bestrijdingsmiddelen binnen te krijgen.
Minder melk drinken is op dit artikel een waardevolle toevoeging blijkt nu en mocht je in jouw tuin nog werken met chemische onkruid/ongediertebestrijding stop er dan alsjeblieft mee, zeker als je ooit nog iets uit eigen tuin wilt eten.
Hoe leidt inname van bestrijdingsmiddelen tot Parkinson?
Afname van de neurotransmitter dopamine speelt een belangrijke rol bij de ziekte van Parkinson. Bestrijdingsmiddelen zorgen voor zieke eiwitten in de darmen. Deze zieke eiwitten komen via de nervus vagus (langste hersenzenuw die organen met hersenstam verbindt) in de hersenen. Onderzoek geeft aan dat een foutieve stapeling van deze eiwitten in de zenuwcellen ervoor zorgt dat de cellen eerder doodgaan. De cellen die dopamine aanmaken gaan dan langzaam kapot waardoor je dopamineniveau geleidelijk aan steeds verder daalt. Dit proces is een belangrijke oorzaak voor Parkinson en Alzheimer (bron: 3).
Medisch gezien zijn neurodegeneratieve ziekten helaas nog moeilijk behandelbaar. Wel wordt er gelukkig veel onderzoek gedaan. Voor oplossingen van ziekten kijken we vaak naar de medische wereld en de farmacie. Maar wat kun je zelf nog doen om cognitieve achteruitgang nu en op termijn tegen te gaan?
Kans op neurodegeneratieve ziekten verkleinen, wat kan ik zelf doen?
De allereerste tip om cognitief sterk te blijven en degeneratieve ziekten tegen te gaan is: start vandaag! Zie het als je pensioen, dat ga je ook niet opbouwen als je laatste werkjaar is ingegaan. Ziekten zoals Parkinson spelen vaak ook al tientallen jaren in het lichaam voordat de eerste klachten zich gaan openbaren, dus hoe eerder je begint hoe beter.
Hieronder heb ik een aantal fundamenten gedefinieerd die belangrijk zijn om nu en tot op oudere leeftijd scherp te kunnen blijven en top(sport)prestaties te blijven leveren:
· Beweging
· Blijven leren
· Gezonde (biologische) voeding
· Gezonde stofwisseling
· Leuke dingen doen
· Sociaal contact
· Slimme kruiden & specerijen
· Slapen, mediteren ontstressen
· Suppletie
Om bovenstaande onderwerpen allemaal uit te diepen is een kort artikel niet geschikt, maar ik zal de kern van de eerste fundamenten alvast toelichten. Later meer!
Zorg voor voldoende beweging!
Beweging zorgt voor doorbloeding van de hersenen. Onderzoek heeft o.a. aangetoond dat fysieke activiteit (150 min matig tot gemiddelde inspanning) het risico op meer dan dertig leeftijdsgebonden ziekten zoals dementie maar ook diabetes 2 en hart en vaatziekten verlaagt. Meer bewegen zorgt voor verbeterde cognitieve functies, stemming en mentale gezondheid. Regelmatig bewegen stimuleert ook de aanmaak van die belangrijke neurotransmitter: dopamine (bronnen: 1 en 2)
Blijf nieuwe dingen leren en jezelf uitdagen!
Jezelf blijven uitdagen is ontzettend belangrijk. Wanneer je iets nieuws leert leg je nieuwe neurale paden aan in je hersenen. Het vermogen om dit te doen wordt neuroplasticiteit genoemd. Nieuwe dingen doen zoals: een nieuwe taal leren of een cursus doen, een nieuwe sport beoefenen, via een andere route naar je werk fietsen of door het kantoor of bos wandelen, bij een zangvereniging gaan.. het zorgt er allemaal voor dat je brein flexibel blijft voor levenslange groei en herstel. Neuroplasticiteit kan zelfs helpen bij het herstel van schade door o.a. sportblessures door nieuwe paden te creëren om de verloren functies te compenseren.
Volgende keer ga ik in op de volgende fundamenten: gezonde biologische voeding, gezonde stofwisseling, leuke dingen doen en sociaal contact.
Voor nu: welke start kan jij vandaag maken?
Stay Healthy!
Jeroen
Bronnen:
1) Mikel Izquierdo, Maria A Fiatarone Singh - Evidence-based exercise enhances healthy aging. Elsevier- the journal of nutrition, health and aging, 2024 dec 31.
3) Universiteit van Nederland. https://www.youtube.com/watch?v=3JKECIJDFXU
Opmerkingen